Geschiedenis als jeneverstad komt tot leven door begraafplaats Vlaardingerdijk

Het Jenevermuseum heeft tot en met 7 november in het kader van ‘De Stad te Gast’ een expositie van de Historische Vereniging Schiedam over de branders die begraven liggen op de Rooms Katholieke begraafplaats aan de Vlaardingerdijk. De Historische Vereniging Schiedam besloot de begraafplaats eens nauwkeurig onder de loep te nemen en kwam tot een flink aantal bijzondere verhalen.

In het voorjaar van 2017 begon een werkgroep van de Historische Vereniging Schiedam de graven te inventariseren. Tijdens dat veldwerk van de werkgroep ontdekten ze een aantal curieuze zaken vertelt Lidwien Meijer van de werkgroep. “De begraafplaats is nogal verwaarloosd, waardoor teksten op de graven amper meer te lezen zijn. En we ontdekten hoeveel Schiedamse Rooms Katholieke Branders er op de begraafplaats lagen. Dus daar ligt een heel stuk van de Schiedamse geschiedenis.”

De expositie had in eerste instantie in 2020 al plaats moeten vinden, met een iets andere insteek. “De Historische Vereniging Schiedam vroeg of we een expositie wilden doen aan de Hoogstraat in het ontmoetingshuis van de vereniging. Maar toen kwam corona, dus de voorbereiding sleepte lang door. En toen kwam het aanbod van het Jenevermuseum of we de expositie daar wilden doen.”

En dat is niet zo gek, want het Jenevermuseum is druk in de weer met ‘De Stad te Gast’. Binnen dat programma kunnen organisaties en verengingen een expositie neerzetten in het Jenevermuseum met als voorwaarde dat er een sterke link is met de jeneverindustrie in de stad. De vondsten van het ‘grafgroepje’, zoals Meijer het noemt, passen daarbij.

Brand in De Kraton

Vanuit die vondsten zijn een aantal branders uitgekozen om diens verhalen te exposeren. En door het brede palet van branders kruisen sommige verhalen uit de Schiedamse geschiedenis zich. Zoals de brand in de Kraton in 1901. Fredericus Richters, mouter en overgrootvader van Meijer, was een ooggetuige van de brand. “Hij schreef er een brief over naar zijn zoon die missionaris was. ’s Nachts werden ze wakker van de brand in De Kraton van Theodorus Melchers. En die Theodorus Melchers heeft ook een paneel hier op de expositie.”

De Rooms Katholieke begraafplaats bestaat pas sinds 1850, toch liggen er branders van ver voor die tijd op de begraafplaats. Het paneel van Johannes Theodorus Beukers vertelt het verhaal van de begraafplaats treffend volgens Meijer. Want Beukers overleed in 1837 maar ligt toch op de begraafplaats aan de Vlaardingerdijk. “De Rooms Katholieken in Schiedam konden voor die tijd wel begraven worden op de algemene begraafplaats, maar dan mochten ze hun rituelen niet uitvoeren. Dus er waren Rooms Katholieken die hun familieleden in Overschie of Noord Kethel lieten begraven op een Rooms Katholieke begraafplaats. Dat kon zo niet langer doorgaan, en dus zijn ze gaan ijveren voor een eigen begraafplaats.”

“Meneer Beukers is later bijgezet”, weet Meijer. “Zijn stoffelijk overschot is 18 maart 1852 bijgezet. Toen zijn vrouw, Geertruida van den Burg overleed, is hij overgebracht naar Schiedam om bij zijn vrouw te kunnen liggen.”

De expositie is nog tot in november te bezichtigen, maar de Historische Vereniging hoopt iets blijvends over te houden aan hun zoektocht. “Het zou mooi zijn als de hekken op de begraafplaats worden gerestaureerd. Want ik ben bang dat het straks onherstelbaar is, en dat zou zonde zijn. Ook een aantal graven zou opgekrikt mogen worden. En het zou mooi zijn dat de grafteksten wat beter zichtbaar gemaakt zouden worden. Onze wens is eigenlijk dat de begraafplaats beter toegankelijk wordt gemaakt.”

Historicus Leroy Fisscher heeft namens het Nationaal Jenevermuseum Schiedam uitgebreid de families op de begraafplaats onderzocht. Zaterdag 21 augustus geeft hij in het Jenevermuseum een lezing over de ontdekkingen die hij heeft gedaan en geeft hij extra achtergrond bij de uitgelichte branders.