Uniek en uitzonderlijk: raad bepaalt zelf proces van formatie in openbare bijeenkomst

Een uitzonderlijke start. Dat was het begin van de verkenningsfase in Schiedam. Twee weken na de definitieve uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen zijn op maandagavond alle partijen bij elkaar gekomen om de procedure van de verkenningsfase met elkaar te bespreken. Voor verkenner Nathalie Gouweleeuw (VVD) de start om ‘evenwicht te zoeken’ in de gesprekken. “Ik heb nog niks op papier, ik heb nog niks in mijn hoofd en nog niks op de puzzel.”

De uitzonderlijkheid was maandagavond terug te zien op de hoofden van de raadsleden. Af en toe keken zij verward rond in de Hagazaal van het Stadskantoor wanneer zij samen beslissingen konden nemen over het proces. Zo werd bijvoorbeeld collectief gesproken over wanneer de pers ingelicht zou worden (met aanwezigheid van de pers zelf) en hoeveel vertegenwoordigers elke partij mag sturen naar de individuele gesprekken met Gouweleeuw.

Naast enkele collectieve besluiten legde Gouweleeuw in een veredeld kringgesprek vooral uit wat de partijen de komende weken kunnen verwachten. “We gaan elf gesprekken voeren en daarna gaan we pas de puzzel leggen. Op basis van de inhoud van die gesprekken wordt uiteindelijk de puzzel gelegd. Een belangrijk onderdeel zal onder meer zijn: ‘hoe heeft de kiezer in Schiedam gesproken?’ Ik weeg wat jullie zeggen en ik weeg wat de kiezer zegt”, aldus Gouweleeuw ten overstaan van de aanwezigen.

Vertrouwen

Gouweleeuw neemt tijdens deze avond ook vooral de tijd om haar intenties al verkenner te benadrukken: “Dit is niet mijn proces, maar ik dien jullie. Ik zoek balans en evenwicht in de gesprekken. Voor het gesprek zal ik niets naar buiten brengen. U kunt van mij volledige vertrouwelijkheid verwachten.”

Woensdag 6 april zullen de individuele, verkennende gesprekken plaatsvinden. De gesprekken met de partijen vinden plaats tot en met woensdag 13 april. Twee tot maximaal drie partijgenoten kunnen bij het gesprek met de verkenner aanschuiven om aan te geven welke thema’s zij belangrijk vinden in een coalitie en welke partijen daar het beste op aansluiten. De verkenner zal vragen hoe de partijen kijken naar de samenwerking de komende vier jaar, maar ook of een partij prefereert om in een coalitie te komen. Daarnaast zal de verkenner vragen of de desbetreffende partij een wethouderskandidaat klaar heeft staan. 

Dat laatste punt was opnieuw een typisch voorbeeld van de ongebruikelijke manier van werken maandagavond. Yorick Haan (GroenLinks) liet weten niet zo happig te zijn om tijdens de gesprekken al namen te noemen van wethouderskandidaten. Daarop ontvlamde een discussie over het wel of niet prijsgeven van namen tijdens de individuele gesprekken. Conclusie: de vraag wordt wel gesteld, maar de partij kan weigeren om antwoord te geven.

Aan het eind van de avond kregen de partijen de mogelijkheid om elkaar vragen te stellen en te reageren op statements die afgelopen dinsdag door de partijen zijn uitgebracht. Progressief Schiedam maakte van die gelegenheid gebruik om over de inhoud te spreken met OuderenPartij Schiedam. Maar volgens OPS-voorman Maarten Reuderink was dit niet het moment om daarover te praten.