Oorspronkelijke architect boos over plannen Stadserf: “Dit is de dood van de stad”

Oorspronkelijk architect van het Stadserf, Hans Ruijssenaars, is woedend op de gemeente Schiedam. Hij vindt dat hij onvoldoende is betrokken bij de nieuwe plannen van de gemeente voor de herontwikkeling van het plein en de omliggende bebouwing. Ruijssenaars valt met name over de plannen voor sloop van een deel van zijn ontwerp.

‘Bouwdeel 1’ moet gesloopt worden en meer ruimte geven aan de openbare ruimte. Dat is de kern van het plan voor het nieuwe Stadserf. De leegstaande vleugel van de bebouwing, waar ooit de bibliotheek huisvestte, kan niet op een andere manier worden ingevuld. Onzin, zegt Hans Ruijssenaars, ontwerper van het Stadserf in de jaren ‘90. “Daar kunnen gewoon de ambtenaren in.”

De plannen zijn uitgewerkt in opdracht van de gemeenteraad, die vorig jaar instemde met de eerste schetsen. Het college heeft de plannen uitgewerkt, maar de oorspronkelijke architect is ‘not amused’. Ruijssenaars ziet het liefst een horecagedeelte verrijzen onderin het gebouw. En ook met het in stand blijven van de bebouwing, is de lang gekoesterde wens voor een eigen entree voor het Theater aan de Schie realiseerbaar.

Het ‘plan curve’, de naam van het plan vanwege de nieuw te realiseren appartementen in curve-vorm, kan niet rekenen op enthousiasme bij Ruijssenaars. “Als het stuk gaat, verlies ik het. Zo voel ik het. Dat is dan met pijn in het hart.”

Plein

De gemeente en de oorspronkelijke architect zijn het wel eens over één element: het plein moet grondig aangepakt worden. “Dat vond ik 25 jaar geleden al”, zegt Ruijssenaars. “Maar toen koos de gemeente voor een ander plan.” Vergroening van het plein ziet Ruijssenaars wel zitten. Grote moeite heeft hij met de combinatie van vergroening en sloop, waardoor de verbinding tussen Centrum en Oost verbroken wordt.

“Door de sloopplannen en de plannen om een plantsoen in de richting van het Proveniershuis aan te leggen, én de plannen voor een afscheiding met bossage tussen twee delen van het plein, maak je de verbinding kapot”, zegt Ruijssenaars. “Mijn benadering is een stedelijke benadering. Dit ontwerp komt voort uit een andere benadering, namelijk een plan van een soort tuin of park in de stad met wat losse gebouwen. Dat is de dood van de stad.”

Betrokkenheid

Niet alleen inhoudelijk verschillen de gemeente en Ruijssenaars van mening, vooral over de vorm zijn ze het niet eens. Want hoe leg je het begrip ‘betrokkenheid’ uit. Voormalig wethouder Fahid Minhas (VVD) beloofde Ruijssenaars namelijk te betrekken bij het proces. Na het vertrek van Minhas naar de Tweede Kamer in maart 2021 werd zijn dossier overgenomen door D66-wethouder Marcel Houtkamp.

Houtkamp gaf volgens Ruijssenaars een nieuwe dimensie aan het begrip ‘betrokkenheid’. “Hij had geen belangstelling in mijn plannen”, vertelt Ruijssenaars. De architect werkte zijn alternatieve plan voor herontwikkeling van het Stadserf uit en mocht - na lang aandringen - op bezoek bij Houtkamp om zijn plan voor te leggen.

“Ik kreeg een half uur. Na een kwartier werd ik onderbroken door de wethouder. ‘Bedankt voor uw komst’, zei Houtkamp. ‘Maar de raad en het college houden vast aan het plan wat er ligt.’ Ik heb het ervaren als ontluisterend”, zegt Ruijssenaars. Houtkamp: “Wij hebben geprobeerd die betrokkenheid vorm te geven met informatieverstrekking.”

Houtkamp denkt anders over de gang van zaken. “Ik zou het willen omdraaien. Ik heb het geprobeerd uit te leggen waarom het besluit van de raad er is. Het probleem is dat het slopen van bouwdeel 1 bij meneer Ruijssenaars een blokkade oplevert. En dat belemmert hem om verder te denken.”

Juridische stappen

Ruijssenaars gaat nu over tot juridische stappen. Hij wijst naar het intellectueel eigendom en het auteursrecht in de architectuur. “Het is een keertje klaar”, zegt Ruijssenaars.

Over het plan zelf moet de gemeenteraad nog beslissen. De uitgewerkte business case wordt vermoedelijk snel in stemming gebracht.

Update 20-6-2022:

In een reactie na plaatsing van bovenstaand artikel laat wethouder Marcel Houtkamp weten dat hij ook anders kijkt naar het contact met Ruijssenaars over zijn plan. "We hebben dat hij ongevraagd op tafel legde goed laten bekijken door onze adviseurs en er ook schriftelijk op gereageerd. Dat is toch iets anders dan geen belangstelling hebben."