Dít zit er in de bodem bij de Akkers

door Tjerk van der Ende

Een flinke hoeveelheid zink en ook een lading ‘zorgwekkende’ stoffen als kwik, koper en cadmium. Dat is de samenstelling van de ondergrond van de Akkers. Maar volgens Paul Römkens, onderzoeker aan Wageningen University, is de situatie voor bewoners niet gevaarlijk.

“Zou ik er een huis durven te kopen? Ja”, zegt Römkens resoluut. De specialist op het gebied van milieukwaliteit en voedselveiligheid stelt nadrukkelijk dat er geen gevaarlijke situatie is ontstaan voor bewoners van de Akkers. Afgelopen september stopte de aannemer de ophogingswerkzaamheden aan de Linzenakker. De aannemer wilde het personeel beschermen vanwege een onduidelijk ogende grondstructuur. DETA Milieu deed vervolgens onderzoek naar de ondergrond.

Aanvankelijk mochten de rapporten niet naar buiten komen vanwege afspraken tussen de gemeente en de aannemer Van Gelder. Uiteindelijk deelde de gemeente Schiedam de rapporten toch met SCHIE. Daaruit blijkt dat in het verontreinigde havenslib zich diverse stoffen bevinden. Het slib ligt dieper dan een meter, de bovengrond is een schone leeflaag.

Zink

“Het zijn geen gehaltes waar ik van schrik”, zegt Römkens. Eén van de bodemmonsters laat een sterke verontreiniging van zink zien (680 mg/kg). “Maar zink is voor de mens bijna niet gevaarlijk. Pas vanaf 2000 tot 3000 mg/kg kan het gevaarlijk zijn voor mensen als het in de bovenste laag aanwezig is, wat hier dus niet het geval is”, zegt Römkens. “Zink is vooral vervelend voor dieren, vooral kleine bodemdieren en bacteriën.”

De verhoogde waarde van cadmium die gemeten is in één monster (van zeven monsters totaal) is wat dat betreft verontrustender. Die verontreiniging bevindt zich in een laag van 1.40 meter tot 2.10 meter diepte en is volgens het rapport ‘licht’, maar cadmium is wel degelijk gevaarlijk voor de mens. Het inademen van cadmium kan leiden tot ernstige long- en leverschade.

Römkens: “Bovendien wordt cadmium gemakkelijk door verschillende moestuingewassen opgenomen en krijgen mensen via voedsel relatief veel cadmium binnen vergeleken met andere metalen. Ook voor cadmium geldt in dit geval echter dat het op een diepte van ruim één tot twee meter geen effect heeft voor de gezondheid van mens en dier. Het zit, om zo te zeggen, goed verpakt onder een schone laag grond.”

Gezondheidsproblemen

Omwonenden in de Akkers speculeren al over gezondheidsproblemen. “Ik heb al gehoord dat er nu een aantal mensen met gezondheidsklachten zijn, die denken dat het komt door het havenslib”, vertelde een omwonende eerder aan SCHIE.

Römkens: “Het is niet zo dat deze stoffen binnen twee jaar naar de oppervlakte komen. Zware metalen zitten redelijk vast in de grond. Ik kan uitsluiten dat mensen hier last van kunnen hebben”, zegt Römkens, die ook geen gevaar ziet voor producten uit moestuinen. “De meeste moestuinen komen met hun wortels niet dieper dan 50 centimeter en zitten daarmee in de schone grond.”

Risico

Römkens zegt niet dat het bodemonderzoek onterecht is uitgevoerd. “Het is terecht dat er een signaal wordt afgegeven. Maar de aanwezige verontreiniging is verpakt in een laag van één tot twee meter diepte. Dus dat geeft geen risico voor de mensen die er wonen.”

Na het onderzoek wordt de grond onder begeleiding van milieudienst DCMR afgevoerd. Dat is de afgelopen weken gebeurd door medewerkers, volgens bewoners beschermd gekleed. De ophogingswerkzaamheden aan de Linzenakker zijn inmiddels hervat.

Paul Römkens is onderzoeker aan Wageningen Environmental Research, onderdeel van de WUR (Wageningen University & Research). Dit onderzoeksinstituut doet onderzoek naar de combinatie tussen onder meer de bodem, de natuur, milieu en ruimtelijke ordening.