door Philip van Es en Tjerk van der Ende

Om nou te zeggen dat de jaarwisseling in Schiedam rustig verliep, dat zou een understatement zijn. Meermaals moest de politie ingrijpen, waarbij zelfs een agent gewond raakte door vuurwerk. En dus rijst de vraag: helpt een vuurwerk afsteekverbod om de jaarwisseling rustiger te krijgen in Schiedam? Een volmondig ja is het antwoord van burgemeester Cor Lamers en de Schiedamse politiek. Al gaan volgens hen de maatregelen nog niet ver genoeg.

Wie tijdens de jaarwisseling naar de Schiedamse hemel keek zag geen georganiseerde vuurwerkshow van de gemeente, maar wel heel veel ander vuurwerk. En dat voor een stad met een afsteekverbod. In gesprek met de NOS laat burgemeester Lamers weten dat dat een beetje in de volksaard van Schiedammers zit. “Schiedammers zijn hele redelijke mensen, maar dat geldt voor 364 dagen per jaar. En op oudjaar bepaald men graag zelf wat goed voor hen is. Dat is een gewoonte die er behoorlijk is ingeslopen, die krijg je er niet in een paar jaar uit.”

Ook CDA-raadslid Jaap Pegtel onderschrijft dat gevoel. “Mensen denken blijkbaar hetzelfde als bij een rood verkeerslicht. Die pak ik nog wel even.”

Proces van jaren

Toch besloot de gemeenteraad in maart 2020 een vuurwerk afsteekverbod op te nemen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). De afgelopen twee jaarwisselingen werd dat verbod overruled door een landelijk afsteekverbod om de ziekenhuizen te ontlasten. Volgens Lamers blijft dat besluit nu ook staan. “We gaan niet ieder jaar pingpongen met de APV. Dit is onze inzet voor de toekomst.” Ook Progressief Schiedam-raadslid John Maris stemde destijds in met het afsteekverbod in de gemeente Schiedam. “Dit heeft een aantal jaren nodig. Ik heb ingestemd met de gedachte dat het nog minimaal vijf jaar zou duren voor je gewenning hebt. En dat blijkt.”

Toch ontstaat er in de Schiedamse politiek al wat discussie. Want naar nu blijkt is er tijdens de jaarwisseling amper handhaving geweest op het verbod, beaamt Lamers. “Tijdens oudejaarsnacht heeft de politie wel wat anders te doen dan op vuurwerk controleren. Dan is men met excessen bezig.” Destijds stemde het CDA ook in met het afsteekverbod, maar met een andere intentie, verklaart Pegtel. “Ik heb toen voorgestemd vanwege de verwachte overloop vanuit Rotterdam, waar ook een afsteekverbod kwam. Dat was min of meer de belangrijkste reden. Misschien moeten we het daar toch maar eens over hebben in de raad. Als je iets verbiedt, moet je het ook kunnen handhaven.”

Een andere voorstemmer voor het vuurwerkverbod, Cemil Kahramanoglu van DENK, ziet die nieuwe discussie niet zitten. “Het is moeilijk te handhaven. Dat wisten we ook wel toen we de motie aannamen. Het verbaast me wel dat Jaap Pegtel dit zegt. Ik kan hem wel volgen, maar ik ben wel van mening dat het belangrijk is dat wij als politiek een signaal afgeven welke richting wij op willen.”

Toverstafje

Een toverstafje heeft de Schiedamse raad niet, waardoor ze de problemen tijdens de jaarwisseling dus ook niet simpel op kunnen lossen. En dus wordt er op verschillende manieren gekeken naar de vervolgstappen om een vuurwerkverbod tot een succes te maken. Zo ligt bijvoorbeeld nog steeds het intrekken van de verkoopvergunningen bij de rechter. Volgens Lamers een tool die gaat helpen. “Ik denk als niet alleen het afsteken verboden wordt, maar ook het verkopen verboden wordt, dan krijg je echt een verandering in het gedrag.”

Volgens Pegtel heeft het uitstellen van de beslissing over de rechtmatigheid van het intrekken van de verkoopvergunningen bijgedragen aan de minder goed verlopen jaarwisseling. “Wel bijzonder om een vuurwerkverbod in te stellen terwijl het op elke hoek van de straat gekocht kan worden. Ik had zoiets wel verwacht, toen ik het van de voorzieningenrechter hoorde.” Volgens Maris moet het intrekken van de verkoopvergunningen in Schiedam niet gezien worden als de heilige graal. “Ik verwacht niet dat de verkoop van vuurwerk verschil gaat maken. Dan ga je naar Vlaardingen en het daar kopen. Dat gaat geen verschil maken. De bal ligt bij andere gemeenten waar nog geen verbod geldt en dan het signaal afgeven.”

Landelijk ingrijpen

Een andere mogelijkheid waar meerdere burgemeesters al openlijk om gevraagd hebben, zijn landelijke maatregelen. Ook de Schiedamse burgemeester volgt die lijn. “We kunnen dat met handhaving niet oplossen, ook niet met regeltjes in een APV. Dit zit echt in de mensen, je kan het wel verhelpen met een aantal maatregelen, maar die liggen echt op landelijk niveau.” Sterker nog, Lamers heeft nogal wat aan te merken op het kabinetsbeleid en voelt zich weinig gesteund. “We willen, hopen en rekenen op landelijke maatregelen. We hebben daar jarenlang op moeten wachten en het kabinet komt niet echt met daadkrachtig vuurwerkbeleid. Dus wij hebben met elf andere gemeenten alvast onze eigen verantwoordelijkheid genomen.”

Ook raadslid Maris ziet iets in die landelijke lijn, maar denkt dat andere gemeenten, naast de twaalf die nu al een afsteekverbod hebben, zich uit moeten spreken. “De ontwikkeling die ik voor ogen zie is dat steeds meer gemeenten gaan zeggen ervan af te willen. Het moet een opstapje zijn naar een landelijk vuurwerkverbod.” Aan de cijfers van de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond is in ieder geval een dalende trend te zien in het aantal melding dat gedaan wordt. Van 1144 in 2019 naar 679 afgelopen jaarwisseling.  En ook raadslid Kahramanoglu houdt hoop. “Ik heb nog steeds moed. Dat het de komende jaar beetje bij beetje beter wordt. We moeten jaarlijks wel een beweging zien.”