door Philip van Es

Toen Yusuf Babayigit maandag 6 februari doorkreeg hoe ernstig de aardbeving in Syrië en Turkije was, wist hij één ding heel zeker: “Ik had eerst niet verwacht dat het zo ernstig zou zijn. Maar toen ik dat in de loop van de dag doorkreeg heb ik gelijk een broeder uit de moskee gebeld. Ik wilde als vrijwilliger naar het rampgebied gaan om reddingswerkzaamheden uit te voeren.”

En zo geschiedde. Vanaf dat moment ging het heel snel voor de Schiedammer. Want zijn broeder Akif Basalan van de Merkez Moskee belde snel terug. Ze konden naar Turkije afreizen. “Twee dagen later belde hij en zei: ‘zet je koffers klaar’. Ik ben gelijk akkoord gegaan, en donderdag zijn we richting Turkije gevlogen.”

Eenmaal in Turkije merkte Babayigit direct dat er werk aan de winkel was. Maar niet het werk dat hij in eerste instantie gedacht had. “Heel eerlijk, ik dacht dat ik voedselpakketten zou gaan uitdelen. Maar in Turkije werd het voor mij al snel duidelijk dat ik in een Duits reddingsteam aan het werk gezet werd. Ik moest mensen onder het puin vandaan halen.”

Vooral lijken

Na de vlucht naar Turkije zag Babayigit in de bus onderweg naar het rampgebied dat het menens was. “We reisden met een busje. Hoe dichtbij we kwamen, hoe meer ingestorte gebouwen we zagen. En de weg werd ook steeds slechter.” Bij aankomst in Kahramanmaraş zag Babayigit de ravage van dichtbij.

Met slijptollen, kranen, betonscharen en graafmachines werd er door Babayigit en het team gewerkt om zoveel mogelijk lichamen te bergen. “We hadden hoop meer levende mensen te vinden. Maar we vonden vooral lijken.” Voor de Schiedamse student een harde reality-check. “Ik wil niet zeggen dat je gewend raakt aan zoveel lijken. Maar op den duur, als je al zoveel overledenen onder het puin hebt weggehaald, doe je dat niet meer met hetzelfde gevoel als in het begin.”

Na korte nachten en hard werken, was daar toch nog één gelukzalig moment. Onder het puin van het gebouw waar Babayigit zocht, lag een overlevende. Om iemand onder het puin te vinden en er contact me te maken is geen makkelijke opgave verzekert Babayigit. “Overal rijden politieauto’s rond en hoor je kranen. Normaal is het al moeilijk om contact te krijgen, maar met dat geluid al helemaal.”

Daarop is er een systeem bedacht in Turkije waarmee ze voor even het werk stilleggen. Om zeker te zijn dat er een levend persoon onder het puin ligt. “Er gaat een extreem hard fluitsignaal af van iemand die midden in de stad staat. Daardoor zet iedereen alle apparatuur en alle motoren uit en gaat op de grond zitten. De mensen bij de plek waarvan een teken van leven is, vragen dan of er iemand ligt”, legt Babayigit uit. Zelf mocht hij één keer meemaken dat ze iemand vonden.

Stille stad

“Wij kregen na die vraag een signaal terug, toen heel de stad stil was. Dat moment kan ik echt niet beschrijven, letterlijk. Dat moet je echt meemaken om het te begrijpen.” Maar na dat vreugde moment wacht nog een zware klus. Iemand onder het puin vandaan halen is niet een klus die snel geklaard is. “We moeten heel voorzichtig te werk gaan. Het gebouw staat natuurlijk heel scheef. Je wil niet dat het gebouw instort terwijl er mensen aan het werk zijn en er een levend persoon onder het puin ligt.” De reddingsoperatie waar Babayigit aan meewerkte duurde lang. “We zijn zo’n acht uur bezig geweest.”

Na een paar dagen was de hulp in Kahramanmaraş niet meer nodig en kon Babayigit met zijn broeder Basalan terug naar huis. “Ik was de hele reis al emotioneel. Maar het moment van afscheid nemen was heel heftig”, herinnert Babayigit. “Je voelt je machteloos, want het liefst wil je verder. Maar er werd aangegeven dat er geen gebouwen meer zijn waar zich nog levende personen in bevinden.”

In de miserie tussen alle ingestorte gebouwen vond volgens Babayigit wel een mooie wisselwerking plaats. Met de reddingswerkers aan de ene kant en de lokale bevolking aan de andere kant. “De mensen waren ons heel dankbaar. Wij zochten naar hun naasten, zij boden ons onderdak, eten, drinken en warmte.” Daarbij is één moment dat hem bijblijft. “We waren bezig met het uit het puin graven van een overledene. Dat duurde heel lang en we waren helemaal op van de vermoeidheid. De familie wachtte in spanning af en moesten dus ook met ons gaan slapen. Maar ze legden ons totaal geen druk op en gingen er heel geduldig mee om. Ze boden ons hulp op de juiste momenten. Dat vond ik heel mooi om te zien.”

Nu Babayigit weer terug in Nederland is wil hij zijn verhaal delen. Om anderen en vooral jongeren te inspireren. Zo spreekt hij binnenkort in zijn ‘eigen’ Merkez Moskee jongeren toe over zijn ervaringen in het rampgebied. “Ik hoop dat ik ze daarmee op het juiste pad kan brengen als ze dat nog niet zijn. En ik hoop ze aan te sporen het goede te doen. Dat is waar ik naar streef.”