West-Afrikaanse prins blaast samen met Schiedamse distilleerderij traditionele drank nieuw leven in

Onze stad is traditioneel de jeneverhoofdstad van de wereld. Daar komt nu mogelijk een West-Afrikaanse drank bij: sodabi. Een prins uit Togo en ambassadeur van een voodootempel willen deze spirituele drank - gebruikt voor plengoffers - laten produceren bij de Schiedamse Serious Bee Distillers. “De kwaliteit is hier goed.”

Op een verlaten bedrijventerrein in Schiedam komt een kleine stadsauto aangereden. Drie mannen stappen uit. Een van hen draagt kleurige traditionele West-Afrikaanse kledij. Het is prins Ekue Leopold Messan van het Guin Mina volk. Hij woont al een tijdje in Nederland, spreekt ook Nederlands en heeft naar eigen zeggen drie tot vier miljoen onderdanen in de landen Togo, Benin en Ghana.

De prins komt niet alleen: hij wordt vergezeld door Bryan, de ambassadeur van een voodootempel, en afrobeat-band 'The Togo All Stars' die met een oud brandweerbusje komen aanrijden. De Togolese delegatie gaat bij Serious Bee Distillers de traditionele drank sodabi proeven. “Sodabi speelt een belangrijke rol in onze cultuur en heeft een spirituele betekenis. Wij danken de voorvaderen uit West-Afrika en de voorvaderen uit Schiedam.”

Het alcoholische drankje heeft ook historische betekenis. In West-Afrikaanse landen wordt palmwijn al eeuwen gedestilleerd tot sodabi. Oorspronkelijk wordt de drank gebruikt om plengoffers - ofwel drankoffers - te brengen bij belangrijke gebeurtenissen zoals geboortes, bruiloften en begrafenissen. Voor er een slok wordt genomen, wordt eerst een beetje sodabi op de grond gegooid ter ere van de voorvaderen.

Het is ironisch dat in West-Afrika sodabi tegenwoordig heeft plaatsgemaakt voor jenever uit Schiedam. In de tijd van de slavernij werd de officiële productie van sodabi gestopt en werd het offerdrankje illegaal geproduceerd. De kwaliteit van dat goedje was niet best. “Jenever heeft een rol in onze traditie gekregen, omdat de kwaliteit goed is”, legt de prins uit.

Ritueel

Prins Leopold wil de oorspronkelijke rituele rol van sodabi in ere herstellen, maar daar heeft hij wel een distilleerderij uit Schiedam voor nodig. Die stokerij is Serious Bee Distillers geworden. “Wij zijn op zoek naar een goeie kwaliteit sodabi. Het proces is hier beter dan de traditionele manier van stoken in West-Afrika. Daarom gaan we met onze ingrediënten - palmwijn - uit West-Afrika hier de sodabi maken.”

Alwine van Winsendat Serious Bee Distillers is trots dat ze de doorzichtige West-Afrikaanse drank mag produceren. “Dit is hartstikke bijzonder en verzin je niet. Wij hebben veel respect voor de achtergrond van de drank en het verhaal. Het is bijzonder dat het uit Schiedam moet komen. Wij weten hoe je een drank vanaf nul moet opbouwen. Dat is precies wat er met de sodabi gebeurt.”

Sodabi in de Schiedamse grond

Voordat we gaan proeven wordt traditioneel wat sodabi ter aarde gesteld buiten voor de ingang van de distilleerderij. Eerst wordt gekeken naar de stand van de zon. Vervolgens krijgt de oudste persoon in de groep een beetje in een houten kop ingeschonken. Na enkele Togolese woorden kiept hij de kop leeg op straat. Ze sluiten af met zang, samen met The Togo All Stars. Het is de bedoeling dat voor elk optreden van The Togo All Stars, een internationale optredende band, een plengoffer wordt gebracht met de sodabi uit Schiedam.

Dan begint binnen het proeven. Het is opeens stil. Vanuit etiketloze flessen wordt de sodabi in kleine glaasjes geschonken. De oudste mag eerst proeven. Na wat slurpgeluiden volgt een genoegzame knik. Prins Leopold trekt een serieus gezicht en neemt een nip. En nog een. Ook hij knikt. Tot slot krijgen de andere aanwezigen een glas en vult de ruimte zich weer met muziek en rumoer.

Met Afrikaanse muziek op de achtergrond tekenen een lachende prins Leopold en Alwine een intentieverklaring voor de productie van sodabi. Schiedam gaat het epicentrum worden van sodabi, een drank van grote culturele en historische betekenis. “Onze toekomstplannen?”, zegt prins Leopold. “Verder samenwerken en in Togo of West-Afrika een distilleerderij opzetten om goeie sodabi te maken.”

Bijdrage: Rijnmond