Henk overleefde het vergisbombardement als kind, 80 jaar later herinnert hij zich de vuurstormen nog

door Markus Burger

Op klaarlichte dag razen 33 Amerikaanse bommenwerpers over de Schiedamse havens. De jonge piloten missen hun doel en woonwijken gaan op in het vuur. In het as leven de achterblijvers van het bombardement door. “De oudere jongens voetbalden tussen de rommel”, vertelt Hen Abramsen.

In het Jacobs Gasthuis van de Frankelandgroep in Schiedam zit de 91-jarige Abramsen koffie te drinken. Het vergissingsbombardement van 31 maart 1943 vindt plaats toen hij elf was. “Ik was bij mijn oma in Overschie”, vertelt Abramsen. Hij woonde destijds in een woonwijk in Delfshaven waar dezelfde bommenwerpers de straten vulden met puin. Hij herinnert zich de dag goed. Evenals de brand die volgde.

De Schiedamse haven

Schiedam en Rotterdam waren gedurende de oorlog doelwit van geallieerde bombardementen omdat in de havensteden boten werden gemaakt voor de bezetter. Een voorbeeld daarvan is de Wilton-Fijenoord werf, waar duizenden Schiedammers dag in dag uit hun kost verdienden. “De werf is bezet door de Duitsers”, legt Ad van Beek, van het Wilton-Fijenoord museum, uit.

Wilton, toentertijd eigenaar van de werf, stond voor een keuze, vertelt Van Beek: “Óf ze zouden voor de Duitsers gaan werken, óf de arbeiders moesten naar een kamp in Duitsland om daar alsnog voor de Duitsers te werken.” Volgens Van Beek was het in het voordeel van Nederland dat de werf in handen bleef van Wilton onder de bezetting: “de medewerkers konden enorm vertragen. Er werd heel veel gesaboteerd.”

Drie jonge mensen in de oorlog

Theatermaker Anne Rats, van het Schiedamse theatergezelschap de Stokerij eert de overlevers met een lezing en voorstelling. Door een fascinatie met de oorlog na het horen van verhalen van haar vader ging ze op zoek naar verhalen die het ‘stoere’ randje missen en de rauwe realiteit blootleggen. In het gemeentearchief van Schiedam stuitte ze op het vergisbombardement.

Om het complexe verhalen van de achterblijvers te vertolken brengt ze de gevoelens van drie jonge mensen in beeld. “Ik snap dat je een duidelijk beeld wilt van ‘zij zijn goed’ en ‘zij zijn slecht’. Zij hebben ons bevrijd, dus alle middelen daartoe waren geoorloofd.” Maar dat de geschiedenis niet simpel te behappen is in zwart-witbegrippen wordt in dit onderwerp duidelijk. De risico’s waren ingeschat: “mensen kiezen er dan voor, vaak op afstand, dat het het waard is.”

De voorstelling speelt van 4 tot en met 28 mei op het terrein van het Wilton Fijenoord museum.

Dagelijks het laatste nieuws, de nieuwste video's en een kijkje achter de schermen bij SCHIE in je mailbox ontvangen? Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief: https://bit.ly/2H7desN