Einde in zicht? Tweeënhalf jaar schimmeldrama in de Staatsliedenbuurt

door Tjerk van der Ende en Nick van Herk

Is er licht aan het einde van de tunnel wat betreft de schimmelproblemen in de Staatsliedenbuurt? De problemen houden al lange tijd aan, vooral omdat de gemeente Schiedam en Woonplus een overeenstemming moeten bereiken. Waarschijnlijk weten de bewoners over twee weken eindelijk waar ze aan toe zijn. Maar hoe hebben de problemen zo kunnen escaleren? Waarom is er niet sneller gehandeld en welke ontwikkelingen liggen ten grondslag aan de moeizame onderhandelingen tussen de gemeente Schiedam en Woonplus? Hieronder zetten we een aantal belangrijke gebeurtenissen op een rijtje.

Eerste signalen

De eerste signalen van aanhoudende schimmelproblemen komen in januari 2021 aan het licht. Doğukan Ergin, toen nog raadslid namens DENK, komt in gesprek met bewoners tot de conclusie dat er veel misgaat in de Staatsliedenbuurt. “Mij bekruipt het gevoel dat de gemeente Schiedam deze wijk gewoon is vergeten.” Het leidt tot een stroom aan reacties. Raadslid Cock de Jong (AOV) sluit zich aan en laat zich fel uit over de buurt. En ook Fahid Minhas, toen nog verantwoordelijk wethouder, vindt dat er iets gedaan moet worden.

Woningcorporatie Woonplus krijgt veel kritiek. In de eerste maanden van 2021 zegt Woonplus de klachten serieus te nemen. Woonplus én de gemeente Schiedam vinden dat de Staatsliedenbuurt toe is aan een ingreep.

Onderzoek

In maart 2021 schakelt Woonplus een extern bureau in om onderzoek te doen naar de problematiek in de Staatsliedenbuurt. Vier maanden later, juli 2021, is het onderzoeksrapport klaar. De bewoners worden geïnformeerd door Woonplus over werkzaamheden die plaats gaan vinden aan de woningen. Door maatregelen ín de woningen te treffen wil Woonplus de schimmel aanpakken.

In de tussentijd heeft de gemeente Schiedam bij het Rijk een aanvraag ingediend. De gemeente wil een bijdrage uit het Volkshuisvestingsfonds om daarmee de herontwikkeling van de Staatsliedenbuurt te financieren. De bedoeling is dat de wijk gesloopt gaat worden en er andersoortige bouw voor in de plaats komt. In juli 2021 bevestigt het Rijk dat er 11 miljoen euro wordt gereserveerd voor de aanpak van de buurt.

Eerste bericht over uitverhuizen

Nu er geld is voor sloop en nieuwbouw, lijkt het een kwestie van tijd voor de huurders van Woonplus uitverhuisd kunnen gaan worden. In augustus 2021 stelt Woonplus in een nieuwsbericht op de website dat zij in 2022 kunnen beginnen met het verhuizen van de eerste bewoners naar andere woningen.

Maar nieuws over uitverhuizen blijft uit, ook in 2022. Ondertussen is er hernieuwde aandacht voor de schimmelproblemen dankzij een aflevering van Sander en de Kloof. Sander Schimmelpenninck bezoekt één van de woningen in de Staatsliedenbuurt. Als voorbeeld wordt een bewoonster aangehaald die op het moment van uitzenden al verhuisd is naar een ander pand. Woonplus ziet daarom geen aanleiding om verder actie te ondernemen.

Ontwikkelingen blijven uit

Een half jaar later, in november 2022, is er hernieuwde aandacht voor de problemen. Bewoner Sonja Rietkerken laat de buitenwereld graag kennismaken met haar leefomgeving. Voor haar is de maat vol: “Het zijn eigenlijk hele fijne woningen, maar er is nooit onderhoud gepleegd. Waardoor wij nu met vocht en schimmel in onze woning zitten.”

Intussen wordt er door de beleidsbepalers druk gezocht naar een versnelling van het proces. Dankzij een interne mailwisseling – in handen van SCHIE – tussen de nieuwe verantwoordelijke wethouder Antoinette Laan en Woonplus-directeur Emile Klep wordt duidelijk waarom er geen ontwikkelingen plaatsvinden.

Laan suggereert in een raadscommissievergadering en een conceptantwoord van raadsvragen dat Woonplus ‘nu’ kan starten met uitverhuizen. Maar volgens Klep is dat niet waar. En dat heeft te maken met erfpacht. De gemeente en Woonplus moeten samen overeenkomen dat het erfpachtcontract wordt opgezegd, voordat er gesloopt kan worden. Als Woonplus dat eenzijdig zou doen en dus zou beginnen met uitverhuizen zonder goede reden, ligt dat juridisch gevoelig, schrijft Klep. “Ik vind trouwens ook dat je hier intern beter op moet worden geadviseerd. Ik schrik er wat van.”

Woonplus kan pas mensen uit woningen wegverhuizen als er sprake is van ‘dringend eigen gebruik’, schrijft Klep in een mail naar Laan. Sloop is een vorm van ‘dringend eigen gebruik’, maar Woonplus moet dan wel kunnen aantonen dat de woningen daadwerkelijk gesloopt zullen worden. En dat kan alleen als er overeenstemming is over de beëindiging van het erfpachtcontract en er een intentieovereenkomst is voor de nieuwbouw.

Klep: “Afspraken over sloop gaan uiteraard voor ons hand in hand met afspraken over het bouwen van nieuwe sociale huurwoningen in een duurzame wijk. Zodat voor ons zekerheid ontstaat over de beschikbaarheid van voldoende woningen.”

Schot in de zaak?

In maart 2023 wordt meer duidelijk over de nieuwe planning. Zo is de gemeente begonnen met het zoeken naar een adviseur. Deze adviseur moet op zoek naar een ontwikkelaar die de nieuwe woningen gaat realiseren. In de planning staat dat het eerste halfjaar van 2024 besteed moet worden aan een haalbaarheidsonderzoek van de plannen.

De gemeente hoopt dat het project in het najaar van 2024 kan aanvangen. Dan kunnen ook eindelijk de bewoners worden uitverhuisd. Raadslid Cock de Jong vindt dat te lang duren. Volgens hem heeft de gemeente veel te lang getreuzeld met het aanzwengelen van de procedure naar herontwikkeling.

In mei schrijft de gemeente dat er een extra onderzoek gedaan moet worden naar de gezondheidsrisico’s voor de bewoners. Woonplus wijst naar het onderzoek uit 2021 en vindt dat overbodig. Een extra onderzoek zou nóg meer vertraging geven in het proces en een nog latere uitverhuizing voor bewoners betekenen.

In een gesprek afgelopen maandag heeft Woonplus de gemeente overtuigd om af te zien van het extra onderzoek. Het is nog onduidelijk wat dat betekent voor de bewoners, die hopen op een snellere uitverhuizing dan najaar 2024. Over een kleine twee weken wordt daar waarschijnlijk meer over bekend.

Dagelijks het laatste nieuws, de nieuwste video's en een kijkje achter de schermen bij SCHIE in je mailbox ontvangen? Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief: https://bit.ly/2H7desN