Vlaardingse en Schiedamse verzetsstrijders zaten vast in Oranjehotel: ‘Soms met zes in één cel’

Jilt Sietsma en Ginevra Delfini achterhaalden de namen van vier verzetsstrijders die in de Tweede Wereldoorlog zijn afgevoerd naar concentratiekamp Buchenwald. De verzetsmannen hoorden bij de Vlaardingse verzetsorganisatie De Geuzen, de eerste vorm van verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog.

door Jeroen Langeveld

dinsdag 12 maart 2024 15:00

“De foto kennen we al wat langer, maar eind vorig jaar kregen wij de vraag wie er op de foto stond”, vertelt Sietsma, terwijl hij naar de foto wijst. De vijf mannen horen bij een groep van 157 mensen die vanuit gevangenis het Oranjehotel in Scheveningen zijn vervoerd naar Buchenwald. “Een heel aantal mensen zegt dat zijn vader of opa bij de 157 heeft gezeten, maar veel herkenden hun familie niet op de foto. Toch zijn er vier consistente reacties geweest naar deze vier personen.” Na het checken van foto’s en mails met de familieleden kon er geconstateerd worden dat de tips klopte. Hierdoor konden Leen Kop, Jan van Leeuwerden, Daan Hoek en Willem Assenberg worden geïdentificeerd.

Museumdirecteur Jan Anderson heeft na de oorlog veel onderzoek gedaan naar de Vlaardingse Geuzen. “Alle Geuzenclubjes bestonden uit groepjes van zes. Iedere groep had een leider. De opzet was om niet buiten de groepen contact met elkaar te hebben.” Volgens Anderson deden ze dit zodat de Duitsers niet alle Geuzen konden ontdekken vanuit één persoon. “Toch lukte dit de bezetter door marteltechnieken alsnog”, vertelt de museumdirecteur.

Voordat er Geuzen werden opgepakt wisten zij het de Duitse bezetter wel lastig te maken. “Ze hebben de verbindingen tussen zoeklichten en het luchtdoelgeschut verstoord. De Geuzen knipte de kabels door tussen de installaties”, vertelt Anderson. Hierdoor zijn Engelse vliegtuigen die over Nederland heen vlogen gered.

Werken voor de Duitsers

Tussen november 1940 en februari 1941 werden er rond de 230 Geuzen opgepakt. Vijftien van hen worden gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. 157 andere worden gedeporteerd naar Buchenwald om daar in de Duitse oorlogsmachine te werken. “De Geuzen waren voor negentig procent ambachtslieden. Het waren kappers en automonteurs. Ik kende een kapper die van de SS vier jaar lang Duitse soldaten moest knippen.”

Geuzenpenning

Op woensdag 13 maart wordt de Geuzenpenning uitgereikt. De penning wordt elk jaar aan een organisatie of persoon gegeven die zich, net zoals de Geuzen, heeft ingezet voor democratie of tegen dictatuur, discriminatie en racisme. De uitreiking van de Geuzenpenning aan Laila Haidari wordt live uitgezonden via Twee, op televisie en online.