Vlaardingen kansloos tegen komst asielzoekers? ‘Gemeente kan dit gewoon tegenhouden’

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) gaat hotelkamers huren voor asielzoekers in het Vlaardingse Campanile Hotel. “Dat kan helemaal niet”, is de eerste reactie van Marcel Middelkamp. Hij is jurist en stond bewoners in Tubbergen bij in hun rechtszaak tegen het COA en de gemeente Tubbergen. “Het is ongelofelijk welke trucjes het COA uithaalt.”

Asielhotel in Tubbergen

In een interview zei de Vlaardingse wethouder Ivana Somers vorige week dat er jurisprudentie is. Met andere woorden: een eerdere rechtszaak zou hebben gezorgd voor een juridische basis waarop het COA zonder tussenkomst van de gemeente hotelkamers kan huren voor asielzoekers.

Somers had het over een zaak met een Van der Valk-hotel, navraag bij de gemeente Vlaardingen leert dat de wethouder doelde op de casus in de gemeente Tubbergen, in het noorden van Twente. In het dorpje Albergen stond Landhotel ’t Elshuys leeg. Het COA heeft dit hotel gekocht om het vervolgens om te bouwen tot asielzoekerscentrum (AZC).

De koopovereenkomst werd op 1 september 2022 getekend. Sindsdien is het COA eigenaar van het hotel. Het COA wilde het hotel opbouwen tot AZC zonder tussenkomst van de gemeente Tubbergen door een speciale wet. Die wet geeft het kabinet de bevoegdheid om de vergunning te verlenen, in plaats van de gemeente. Ursula Bekhuis, wethouder in Tubbergen, zegt tijdens een persconferentie op 17 augustus 2022 ‘totaal verrast’ te zijn. Bewoners zijn boos. Er volgen protesten en er wordt zelfs brand gesticht bij het hotel.

Na opvraag van documenten door RTV Oost blijkt dat de gemeente Tubbergen al maanden daarvoor in gesprek is met het COA. Uiteindelijk verleent de gemeente Tubbergen in januari 2024 de vergunning die de komst van een asielhotel mogelijk maakt. De situatie escaleert weer: de burgemeester van Tubbergen, Anko Postma, wordt bedreigd. Bewoners spannen een rechtszaak aan tegen de gemeente en het COA. De bewoners worden bijgestaan door Marcel Middelkamp.

Uiteindelijk worden gemeente en COA in het gelijk gesteld. Het hotel is inmiddels omgebouwd tot AZC en opent aanstaande maandag haar deuren.

Overeenkomsten?

Het is nog de vraag in hoeverre de situatie in Tubbergen te vergelijken is met die in Vlaardingen. Een eerste verschil is dat het COA in Tubbergen het hele hotel kocht en in Vlaardingen alleen kamers huurt. Daarnaast zei de gemeente Tubbergen totaal verrast te zijn, maar later bleek dat de gemeente al langer in gesprek was met het COA. Tenzij blijkt dat de gemeente Vlaardingen ook al eerder over vluchtelingenopvang in het Campanile Hotel heeft gesproken, is deze situatie daarom ook anders.

Bovendien zegt de gemeente Vlaardingen dat de zaak in Tubbergen zorgt voor jurisprudentie, de rechtelijke basis waarop het COA dit kan doen. Echter stonden in de rechtszaak in Tubbergen de gemeente en het COA aan dezelfde kant, tegenover de bewoners. De rechtszaak werd namelijk behandeld nadat de gemeente Tubbergen akkoord had gegeven aan het COA. De rechtszaak vormt wat dat betreft dus geen basis voor het huren van hotelkamers voor asielzoekers zonder tussenkomst van de gemeente.

‘Niemand snapt het’

Jurist Marcel Middelkamp is klaar met de trucjes van het COA. “Ze doen dit met kunst, vliegwerk en gedoogbesluiten. Niemand snapt er meer wat van.” Bovendien staat de gemeente Vlaardingen, volgens Middelkamp, helemaal niet buitenspel. “Voor het huisvesten van asielzoekers is altijd een vergunning nodig. De gemeente kan dit gewoon tegenhouden. Zeker.”

Middelkamp zegt dat er later ook een ‘verzoek tot handhaving’ kan worden ingediend. “Dan moet er gewoon een vergunning komen.” Volgens Middelkamp zou dit überhaupt beter en democratischer zijn. “Als je als COA gewoon een vergunning aanvraagt, die zes weken ter inzage ligt, dan heb je het tenminste in de openbaarheid gedaan en snapt iedereen het.”

Twee heeft aan het COA gevraagd wat de juridische grond is waarop dit besluit is gebaseerd. Hier is nog niet op gereageerd. Intussen is de Vlaardingse gemeenteraad in de pen geklommen. Heel de Stad heeft opgeroepen tot protest, ONS.Vlaardingen vraagt hoe dit alles is gegaan en ChristenUnie/SGP heeft gevraagd hoe de gemeente de opvang gaat begeleiden. De gemeente heeft nog niet gereageerd op de vragen van de politieke partijen.