Palestijnse gedenksteen uit afbrokkelende Romi-fabriek gehakt

Aan de Vlaardingse Koningin Wilhelminahaven staat nog maar één gebouw van de voormalige Romi-fabriek overeind. In dit pand bevindt zich een Palestijnse gedenksteen, een gift van Palestijnse arbeidsmigranten aan de eigenaar van de margarinefabriek. Met de geplande sloop in het vooruitzicht is de gedenksteen inmiddels uitgehakt en veiliggesteld. Er wordt gezocht naar een geschikte plek in Vlaardingen waar deze historische herinnering kan voortleven.

door Jeroen Langeveld

donderdag 19 december 2024 17:41

Het rode gebouw is er slecht aan toe. Er zitten gaten in en het wordt bij elkaar gehouden door ijzeren verstevigingen aan de buitenkant. Dit werd duidelijk tijdens een rondleiding die Twee door het gebouw kreeg van de nieuwe projectontwikkelaar.

Oud-raadslid Remi Poppe nam een kijkje bij het uitzagen van de steen. Jaren geleden was hij in Gaza om zelf te zien hoe de Palestijnse bevolking werd onderdrukt door de Israëliërs sinds de zesdaagse oorlog. Hij raakte zo betrokken bij de situatie van de Palestijnen. “Er woonden drie Palestijnse gezinnen in mijn straat, waaronder Kefah Allush.”

De Zesdaagse Oorlog van juni 1967 was een conflict tussen Israël en de Arabische buurlanden Egypte, Jordanië en Syrië. Na oplopende spanningen lanceerde Israël een preventieve aanval, wat leidde tot een snelle overwinning en de verovering van de Sinaï, Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem, Gazastrook en Golanhoogten. De oorlog had blijvende gevolgen: Israël breidde zijn grondgebied uit, terwijl de Arabische landen een zware nederlaag leden. Voor Palestijnen betekende het een leven onder Israëlisch bestuur. Het conflict legde de basis voor decennia van politieke instabiliteit in het Midden-Oosten.

Breekhamers en een graafmachine

De hal ligt vol met puin en duivenpoep, er zitten gaten op verschillende plekken. Tussen alle troep hangt de gedenksteen, waarop onder andere palmbomen, een zee, een stier en vogels te zien zijn, in de muur. Volgens het Remi Poppe moet dat de samenhang tussen Gaza en Vlaardingen laten zien. “Het is een eerbetoon aan de oprichter van de fabriek voor het goed zorgen voor het personeel. Ze kregen ook een opleiding", legt Poppe uit. Hij benadrukt dat het verhaal van de Palestijnse Vlaardingers wordt verteld in de documentaire Andere Tijden.

Met een breekhamer wordt de muur rond de gedenksteen weggehakt, maar de bouwvakkers stuiten op tegenslag. De steen zit in de muur verankerd met stukken ijzer. Uiteindelijk wordt de gehele buitenmuur rond de gedenksteen uitgehakt. Het kost meerdere uren. “Ik hoop maar dat het goed gaat”, Zegt Remi Poppe. Het zou kunnen dat de steen breekt tijdens de werkzaamheden. Maar het gaat goed.

‘Plekje bij het stadhuis’

Meerdere witte banden worden om de steen gebonden en hij wordt uit de muur getrokken met behulp van een graafmachine. Wat er exact met de steen gaat gebeuren is nog niet duidelijk. Mogelijk krijgt het een plekje in het nieuwe gebouw dat er op de locatie van het afbrokkelende rode gebouw komt. Poppe hoopt op een plek in de buitenruimte waar iedereen het Kan aanschouwen. “Het zou mooi zijn als er ergens een plekje bij het stadhuis gevonden kan worden. Het is een eerbetoon aan de Palestijnse arbeiders over hoe geweldig ze zijn geïntegreerd in de gemeenschap van Vlaardingen.”