Han van der Horst: 'Veel vergelijkingen tussen de Tweede Wereldoorlog en de Coronacrisis'

Schiedam - Op woensdag 8 april verschijnt het nieuwe boek ‘Zwarte jaren’ van historicus Han van der Horst. Het boek gaat over Nederland in de Tweede Wereldoorlog. SCHIE FM sprak met Han van der Horst om er alvast op vooruit te blikken. Van der Horst ziet veel vergelijkingen tussen de tweede wereldoorlog en de Coronacrisis.

‘Het merkwaardige is dat er een nieuw zwart jaar is aangebroken, juist nu het boek verschijnt. Maar het is een boek van 400 pagina’s en vertelt in het verkorte bestek de geschiedenis van Nederland tijdens de Duitse bezetting 80 jaar geleden. We hebben het gemaakt ter gelegenheid van 75 jaar bevrijding en wij hadden nooit gedacht, dat wil zeggen, ik, schrijver, en uitgeverij Prometheus Amsterdam, dat het onder deze omstandigheden zou uitkomen’ zegt van der Horst.

‘Wat we nu meemaken heeft wel aspecten weg van een bezetting; we worden allemaal bedreigd, niet door een menselijke vijand maar door een virus. We zijn in onze bewegingsvrijheid beperkt, we weten niet hoe dit afloopt. Dat wisten onze voorouders tijdens de Duitse bezetting ook niet. Zeker niet tijdens de eerste jaren. En we gaan zeer waarschijnlijk een periode tegemoet van echte verarming. We zullen als dit afgelopen is het land moeten wederopbouwen, ook al is het niet gebombardeerd. Maar er is wel zo’n economische schade aangericht, dat wat ons te wachten staat erg lijkt op wat onze grootouders te wachten stond na de bevrijding’.

Van der Horst komt veel parallellen tegen tussen de Tweede Wereldoorlog en de gevolgen van het Coronavirus.’ Er zijn nu heel veel bedrijven gesloten vanwege de strijd tegen dat virus en tijdens de bezitting gebeurde het dat alle niet essentiële bedrijven dicht moesten. Zij kregen niets meer geleverd aan grondstoffen want wat zij produceerden was niet belangrijk voor de oorlog. En we zien nu dat bedrijven dicht moeten omdat ze anders de overwinning van het virus zouden dienen. Denk bijvoorbeeld aan de cafés en restaurants. Dus dat zijn allemaal vergelijkingspunten’ vertelt van der Horst.

Positief kan worden gesteld dat ook nu veel initiatieven worden genomen om andere mensen te helpen. ‘Dat soort initiatieven waren er toen heel veel. Vaak ondergronds. Er was bijvoorbeeld een hele ondergrondse bank die ervoor zorgden dat vrouwen en families van zeelieden die buitengaats verkeerden voor de geallieerden voerden toch hun gage kregen. Daar zijn de Duitsers nooit achter gekomen. Nu kan dat allemaal gelukkig bovengronds. Maar we zien wel een geweldig gevoel van solidariteit en dat we bij elkaar horen. En ook dat we oude tegenstellingen even moeten vergeten. En ik vind dat we dat in Schiedam op het moment heel goed kunnen zien. Ik heb nog nooit meegemaakt dat de mensen zo aardig waren tegen over elkaar en heb ook nooit meegemaakt dat mensen zo positief waren over Schiedam in het algemeen’.

‘Ik heb in het boek gezet dat tijdens zo’n bezetting, tijdens zo’n noodsituatie, iedereen zijn eigen positie moet bepalen. Dat op een glijdende schaal tussen heldendom en gewetenloosheid’.

‘Kijkend naar het einde van het boek, waar het einde van de oorlog wordt weergegeven, ziet van der Horst ook gelijkenissen met het einde van de crisis.’ We zullen met zijn allen de schouders eronder moeten blijven zetten, dat is wel heel duidelijk. Het wordt waarschijnlijk een heel moeilijke maar inspirerende tijd. In de jaren 50, toen was ik kind, was het een beetje arme tijd. Maar ook een inspirerende tijd omdat we met zijn allen wisten dat we wat aan het opbouwen waren en dat kon je voelen. En die spirit moeten wij ook op zien te bouwen en vast zien te houden. En dat is een heel belangrijke conclusie uit het boek’ sluit van der Horst af.

Het boek van van der Horst is vanaf woensdag 8 april verkrijgbaar bij Postscriptum en Schiedams Boekhuis.